Με το ξεκίνημα του φθινοπώρου ξεκινάει και το άγχος πολλών γονιών για το σχολείο, για το πώς θα προσαρμοστούν τα παιδιά τους και πως θα αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις της καινούργιας σχολικής χρονιάς. Μερικές φορές η ανησυχία αυτή προέρχεται από τα πολύ υψηλά στάνταρ που θέτουν οι γονείς για τα παιδιά τους, όπως το να βρίσκονται στην κορυφή της τάξης και να αριστεύουν πάντα. Κάποιες άλλες φορές όμως η ανησυχία είναι απόλυτα δικαιολογημένη καθώς το παιδί εμφανίζει δυσκολίες στην προσαρμογή και στην επίδοση του.

Στην πρώτη περίπτωση το πρόβλημα μετατίθεται με λανθασμένο τρόπο στο παιδί ενώ ουσιαστικά αποτελεί μια προσωπική δυσκολία του γονιού, που αδυνατεί να αποδεχτεί το παιδί του και τη φύση της παιδικής ηλικίας, που μέσα σε αυτήν ενυπάρχουν η παρορμητικότητα, η  τάση για παιχνίδι, η έλλειψη οργάνωσης και συντονισμού, οι έντονες επιθυμίες για δραστηριότητες πιο δημιουργικές και αδόμητες. Οι μαθητές χρειάζονται χρόνο και οι γονείς πρέπει να εξοπλιστούν με υπομονή για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να εξοικειωθούν με τον ανάληψη καθηκόντων και να αποκτήσουν όλες τις απαραίτητες ικανότητες που θα τους βοηθήσουν στη σχολική τους πορεία. Όσο περισσότερο φιλικός και ψύχραιμος είναι ένας γονιός τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες το παιδί να προσαρμοστεί καλά στο σχολείο. Όσο περισσότερο δυσάρεστα συναισθήματα δημιουργούνται στο παιδί για το σχολείο τόσο πιο πιθανό είναι να μην του αρέσει και να μη θέλει να διαβάσει. Για αυτό σημαντικό είναι να επαινούμε τα παιδιά ακόμη και για τις μικρές τους επιτυχίες.

Υπάρχουν όμως και προβλήματα που δεν έχουν να κάνουν απλά με την προσαρμογή του παιδιού στο σχολείο, αλλά προέρχονται από διάφορα ελλείμματα στις ικανότητες του παιδιού. Είναι τα αποκαλούμενα μαθησιακά προβλήματα όπως η δυσλεξία, το σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας, ειδικές διαταραχές ανάγνωσης, γραφής και μαθηματικών. Σε αυτήν την κατηγορία διαταραχών βρίσκονται παιδιά με φυσιολογικό δείκτη νοημοσύνης, με σωματική και ψυχική υγεία που όμως υστερούν αρκετά σε ένα από τους συγκεκριμένους τομείς. Για τα παιδιά αυτά η σχολική πραγματικότητα είναι ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτητική και πολλά από αυτά οδηγούνται στην σχολική αποτυχία, εξαιτίας των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν και των συνοδών προβλημάτων που προκύπτουν, συχνοί καβγάδες με τους γονείς και πίεση, αρνητικά και υποτιμητικά σχόλια και κοροϊδία από το περιβάλλον τους. Στις περιπτώσεις αυτές ειδικευμένοι εκπαιδευτικοί μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά ενισχυτικά στα μαθήματα, καθώς και να ενημερώσουν τους γονείς για τη φύση κάθε προβλήματος.

Ένα πρόβλημα, καθόλου σπάνιο, είναι η σχολική άρνηση, δηλαδή η απροθυμία του παιδιού να πάει στο σχολείο, η οποία μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε ηλικία, αλλά είναι πιο συχνή στο νηπιαγωγείο και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, όπου ουσιαστικά το παιδί δυσκολεύεται να απομακρυνθεί από τα οικεία του πρόσωπα και να μείνει χωρίς αυτά στη σχολική τάξη. Συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, όπως και στα μεγαλύτερα παιδιά που το εμφανίζουν, πρέπει να διερευνηθεί αν η άρνηση εμφανίστηκε μετά από κάποιο συγκεκριμένο γεγονός στο σχολείο ή αν μαζί με αυτό συνυπάρχουν και άλλα προβλήματα όπως φοβίες, κατάθλιψη, μαθησιακά προβλήματα, έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων. Σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να μην κρατάμε τα παιδιά στο σπίτι, αλλά να τα στέλνουμε στο σχολείο όσο αυτό είναι εφικτό και να ζητήσουμε βοήθεια από κάποιον ειδικό.

Επίσης, ένας χαμηλός δείκτης ευφυΐας είναι ένας προγνωστικός παράγοντας για χαμηλή σχολική επίδοση και προβλήματα προσαρμογής στο σχολείο. Πρόκειται  για παιδιά που έχουν γενικά πιο αργή νοητική ανάπτυξη σε σχέση με τους συνομήλικούς τους, δηλαδή αργούν να μιλήσουν ως μωρά, να περπατήσουν, έχουν πιο περιορισμένο λόγο και νοητικές ικανότητες. Ένας χαμηλός δείκτης ευφυΐας μπορεί να είναι φυσιολογικός και να σημαίνει ότι το παιδί χρειάζεται κάποια ενισχυτικά μαθήματα και κάποια πρόσθετα μέτρα για να καταφέρει να αποδώσει στο σχολείο Στην άλλη περίπτωση αναφερόμαστε σε νοητική υστέρηση όπου εκεί απαιτείται ειδική μεταχείριση  και φοίτηση σε ειδικό σχολείο.

Τέλος, συναισθηματικής φύσης προβλήματα επηρεάζουν την σχολική επίδοση και το ενδιαφέρον του παιδιού για το σχολείο. Μπορεί να οφείλονται σε μία δύσκολη κατάσταση που βιώνει το παιδί στο σπίτι, όπως ένα διαζύγιο, η αποχώρηση του ενός γονιού, απώλεια κάποιου οικείου προσώπου ή ακόμη η γέννηση ενός μικρότερου αδερφού. Ή να οφείλονται σε προβλήματα ψυχικής υγείας όπως παιδική κατάθλιψη ή κάποια άλλη ψυχική διαταραχή που δεν είναι πάντα εύκολο να διαγνωστεί στις μικρές ηλικίες. Ένας τρόπος να καταλάβουμε περισσότερα γύρω από αυτές τις διαταραχές είναι να παρατηρήσουμε πως συμπεριφέρεται το παιδί σε διάφορα περιβάλλοντα, γιατί σίγουρα τα προβλήματα δεν θα παρουσιάζονται μόνο στο σχολικό πλαίσιο.

Ο γονιός ουσιαστικά πρέπει να γίνει αρχικά ένας παρατηρητής της συμπεριφοράς του παιδιού τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο. Να διατηρεί καλή επικοινωνία μαζί του και να το ρωτάει για το πώς περνάει τη μέρα του, πως νιώθει, αν το προβληματίζει κάτι. Ο πανικός δεν είναι σίγουρα καλός σύμβουλος σε αυτές τις περιπτώσεις. Αντίθετα στις μέρες μας υπάρχει μεγάλη δυνατότητα πληροφόρησης και συμβουλευτικής για κάθε μία ξεχωριστή περίπτωση, ώστε κανένας γονιός να μην νιώθει μόνος και αβοήθητος να χειριστεί το πρόβλημα του παιδιού του.